De optiek is een prachtig vakgebied, met alle ruimte voor ondernemerschap en zelfontplooiing. Dat weet iedereen die deze wereld kent. Maar onbekend maakt onbemind, merken zelfstandige optiekers. Het gebrek aan personeel begint veel ondernemers nu op te breken. In het hele land zijn winkels een dag extra dicht, of komen koopavonden te vervallen. Wat kunnen optiekers doen om deze impasse te doorbreken?
Op donderdag 16 februari 2023 om 16.00 uur geef ik (Corry) het webinar ‘Vinden en binden van medewerkers in de optiek‘.
De volgende onderwerpen komen aan bod:
Ben je werkzaam in de optiekbranche en wil je deelnemen aan het webinar? Bel of mail me dan.
Steeds meer zelfstandige optiekers lopen vast in het vinden en behouden van personeel. Belangrijkste oorzaak is de combinatie van uitstroom van vakmensen en gebrekkige aanwas vanuit bestaande opleidingen. Met als gevolg dat optiekers bij elkaar medewerkers wegkopen, tegen salarissen die ze nooit terugverdienen. Dat kan en moet echt anders.
Een onderliggend probleem is dat optiekers de neiging hebben zich bij werving en selectie te beperken tot hun eigen vakgebied. Allemaal willen ze die opgeleide opticiens, contactlensspecialisten (op mbo-niveau) of optometristen (op hbo-niveau). Maar die zijn er niet. Of eigenlijk wel, maar ze hebben al een baan. Tegelijk zijn de ondernemers heel druk om de specialisten die ze zelf in de winkel hebben, zo goed mogelijk af te schermen van andere kapers op de kust.
Je zou denken dat optiekers dan het blikveld verruimen en buiten de eigen branche op zoek gaan naar kundig personeel. Maar in hun beleving lopen ze dan ook tegen een muur op. Personeelstekort, dus hoge werkdruk en dus geen tijd om die mensen op te leiden. Schoolvoorbeeld van een vicieuze cirkel.
Samen de impasse doorbreken
Het gevolg is zichtbaar in het straatbeeld. Steeds meer optiekers zijn nog maar vijf dagen open, in plaats van zes. Of ze laten de koopavond en koopzondag vallen. Ze hebben simpelweg geen personeel om de winkel draaiende te houden. Dat wil niet zeggen dat het slecht gaat. Sterker nog: het gaat best goed in de zelfstandige optiekwereld. Maar het personeelstekort kost inmiddels wel omzet. Bovendien leiden dichte deuren natuurlijk tot irritatie bij klanten.
Voel je je als optieker gedwongen tot dit soort maatregelen? Dan is het tijd voor fundamentele veranderingen.
In de eerste plaats: samen met MBO-scholen in gesprek gaan om te kijken wat er mogelijk is bij de opleidingen. Verbeteren, aantrekkelijker maken en een verkorte versie aanbieden. Het probleem van nu is namelijk dat de vaak verouderde opleidingen voor jongeren niet boeiend zijn. Bovendien sluiten ze niet aan bij de praktijk. Wanneer studenten eenmaal in de winkel werken, horen ze vaak dat ze alles moeten vergeten wat ze op school hebben meegekregen. “Nu ga je het vak pas echt leren!” Het ligt bij de optiekers zelf om hier iets aan te doen. Door samen op te trekken en één geluid te laten horen naar scholen toe.
“Zou je de verkorte opleiding wel gaan volgen? Je hebt ook nog een gezin, toch? Dat gaat niet lukken hoor.” Nota bene een quote van een opleidingscoördinator, bij een ROC dat bekend staat als één van de beste opleiders in de optieksector. Terwijl bekend was dat die kandidaat al een zeer ervaren optiekmedewerker is. Ze beheerst het vak grotendeels, doet oogmetingen en geeft glasadvies. Zelfs in de werkplaats kan zij al goed uit de voeten. Een enthousiasteling die zichzelf verder wil ontwikkelen en echt een diploma wil halen. Iemand die werkt aan haar eigen toekomst. Hoe ontmoedig je iemand met hart voor het vak? Dat vraag ik me oprecht af!
Haar werkgever heeft moeten praten als brugman, om het zelfvertrouwen van de kandidaat weer op te krikken. Gelukkig gaat ze de opleiding alsnog doen. Maar niet bij het ROC waar ze zo ontmoedigd werd.
Eigen blikveld verruimen
Optiekers zouden er verstandig aan doen om niet alleen de opleidingen, maar ook hun eigen organisatie kritisch tegen het licht te houden. Misschien zelfs wel anders in te richten. Heb je echt een nieuwe opticien nodig als je iemand vooral inzet als verkoper in de winkel? Kan het ook anders? Praat hier eens over met je medewerkers. Aan wat voor collega hebben zij behoefte? Misschien is het wel tijd om werkzaamheden anders te verdelen?
Het kan een aanleiding zijn om je als optieker meer open te stellen voor mensen uit andere sectoren. Gelukkig zien we dit steeds vaker gebeuren.
Bijvoorbeeld verkopers die tijdens corona hun baan hebben verloren in de luxere retail, zoals juweliers en modezaken. Dat kunnen weleens heel goede zij-intromers worden. Mensen die hun vak verstaan en waarschijnlijk uitstekend uit de voeten kunnen bij optiekers in het hogere segment. En wat te denken van een gastvrouw/-heer? Iemand die zorgt dat alles in de winkel soepel verloopt, afspraken slim inplant en mensen netjes ontvangt? Bovendien is er nog de mogelijkheid om nieuwe medewerkers van buiten de optiek intern op te leiden en dan ook kleine vakinhoudelijke taken te laten overnemen van bijvoorbeeld de opticien.
Het is ook een manier om diversiteit in het bedrijf te krijgen. En misschien worden medewerkers ‘van buiten’ wel enthousiast om toch de optiekopleiding te volgen. Dan kweken ondernemers dus zelf de vakmensen die inmiddels zo zeldzaam zijn geworden.
Met andere woorden: optiekers moeten af van de tunnelvisie bij de werving en selectie van personeel. Het is tijd om hun blikveld te verruimen en verder te kijken dan hun neus lang is. Dat betekent samenwerken met collega-bedrijven en ondertussen het vizier richten op personeel vanuit andere branches. Dan moet het lukken om snel weer nieuwe mensen te vinden voor dit prachtige vak.
Ben jij als optiekondernemer ook benieuwd hoe je nieuwe medewerkers vindt, boeit en bindt? En dat tegen een salaris dat je kunt (blijven) betalen? Bel mij eens, dan kijken we samen naar je huidige situatie en jouw visie op de toekomst van werkgeverschap in jouw bedrijf.
Corry Grevel
HR-consultant bij SalesCultuur
06 57 18 95 08
corry@salescultuur.nl
